Eerlijk zeggen: denk je bij ‘gezond leven’ als eerste aan je lichaam, of aan je hersenen? Precies. Terwijl het één onlosmakelijk verbonden is met het ander. Een gebrek aan lichamelijke fitheid kun je vrij gemakkelijk herkennen en ook verhelpen, door meer of anders te gaan bewegen. Maar hoe weet je of je brein uit vorm is? En wat kun je daaraan doen? Vief dook erin!
Onze hersenen zijn een complex orgaan en de bron van geheugen, bewustzijn en emotie. Ze besturen onze bewegingen en ons gedrag. Ook coördineren ze onze ademhaling, bloeddruk en lichaamstemperatuur. Maar hoe weet je of je hersenen ‘in vorm’ zijn? Geen makkelijke vraag. “Iemand met gezonde hersenen kan goed omgaan met normale situaties en ervaart - over het algemeen - een gevoel van welzijn,” lezen we op internet. Een gezond brein is overigens niet hetzelfde als een hoog IQ of een goed geheugen. Is er sprake van plotselinge daling van het IQ of wordt je geheugen slechter? Dan kan dit wél betekenen dat er iets mis is. Maar dat maakt het juist ook zo lastig: veel klachten sluipen er langzaam in, worden niet altijd (h)erkend en zijn soms moeilijk vast te stellen. “Ach, het hoort erbij als je ouder wordt,” hoor je dan vaak. Dat is nou precies zo’n opmerking waar we bij Vief graag korte metten mee maken!
Natuurlijk heeft het ouder worden effect op ons leven. Als het over ons lichaam gaat is het heel gewoon geworden om de achteruitgang te vertragen, bijvoorbeeld door wekelijks naar de sportschool te gaan, of zelf thuis je spieren te trainen. Waarom zou dat voor onze hersenen anders zijn? Door ze te trainen verbeter je je geheugen en kun je de symptomen van aandoeningen zoals dementie, depressie en Parkinson vertragen. Naast gezond eten en bijvoorbeeld je alcoholgebruik matigen, kun je nog meer doen om jouw hersenen gezond te houden. En daarvoor hoef je echt niet te leren schaken (al is dat misschien best een leuk idee!). Hieronder vijf viefe én eenvoudige workouts voor een gezonde grijze massa.
Workout 1: goed slapen
Slapend gezond worden, wie wil dat nou niet? Maar wacht. Dit gaat niet alleen om hoeveel uur je per nacht slaapt maar vooral om hoe effectief je slaap is. Als je niet goed doorslaapt verloopt de aansturing van je lichaam overdag moeizamer. Ook worden ervaringen minder goed verwerkt en herinneringen minder goed opgeslagen. Help je hersenen een handje door mindfulness en/of (slaap)meditatie te doen kort voordat je naar bed gaat. Vermijd ook schermen vlak voor je gaat slapen. Kruip liever iets eerder onder wol met een lekker boek om bij weg te dromen.
Workout 2: bewegen, bewegen en nog eens bewegen
De oude Romeinen wisten het al: mens sana in corpore sano. Een gezonde geest huist in een gezond lichaam. Door regelmatig en voldoende te bewegen, raken je hersenen goed doorbloed en krijgen ze de zuurstof die ze nodig hebben. Beweging zorgt ook voor de aanmaak van nieuwe hersencellen én versterkt de verbindingen en communicatie tussen die cellen. Voor volwassenen is het goed om minimaal 2,5 uur per week matig intensief te bewegen en daarnaast twee keer per week oefeningen te doen die de spieren en botten sterker maken. Iedere dag zo’n 20-30 minuten stevig wandelen of fietsen is ook goed.
Workout 3: je sociale contacten onderhouden
Sociale contacten onderhouden is leuk én het stimuleert de hersenen. Vooral uitvoerende functies worden geprikkeld bij een etentje met anderen, het versturen van een kaartje of het organiseren van een verjaardagsfeestje. Ook met elkaar bellen valt hieronder. Dus nodig regelmatig iemand uit voor een kopje koffie of een etentje. Of ga een stuk wandelen met een goede vriend of (oud)-collega. Je kunt ook weer eens oude contacten aanhalen of een praatje maken met de caissière of postbode. Behoefte aan meer sociale contacten? Dan biedt een cursus, vrijwilligerswerk of een sportclub misschien uitkomst.
Workout 4. muziek luisteren (en maken)
Muziek ontspant én prikkelt de hersenen. Zelf muziek maken zorgt voor veranderingen in de grijze massa én toename van verbindingen in ‘t deel van hersenen dat betrokken is bij het luisteren en de motoriek. Naar muziek luisteren heeft ook een positieve invloed op je grijze massa: het zorgt voor ontspanning, verlaging van de bloeddruk en vermindering van stress. En het kan ook helpen bij het in slaap vallen. Wil je liever zelf actief bezig zijn? Leer dan zelf een muziekinstrument bespelen, dat kun je op elke leeftijd aanleren. Het belangrijkste is dat je er plezier in hebt en dat het goed voor jouw brein is.
Workout 5: gewoontes doorbreken
Je lijf trainen kunnen we allemaal. Maar je hersenen, hoe train je die? Nou, bijvoorbeeld door routines te doorbreken. Uit onderzoek blijkt dat mentale prikkelingen sneller voor nieuwe verbindingen zorgt tussen zenuwcellen. Loop of fiets daarom eens een andere route naar de supermarkt of ga aan de slag met een nieuwe hobby zoals breien, puzzelen of gitaar spelen. Wordt deze nieuwe activiteit na verloop van tijd weer ‘gewoon’? Zoek dan nieuwe uitdagingen. Kortom: maak het jezelf niet te makkelijk en blijf grenzen verleggen!
Mentaal nog fitter worden?
Ontvang regelmatig handige tips en inspirerende verhalen rechtsreeks in je mailbox. Schrijf je nu gratis in voor de digitale nieuwsbrief van Vief.
Vief tipt:
Vind je het zelf lastig om in beweging te komen? Dan biedt de Ommetje-app misschien uitkomst. Deze app helpt (goed) wandelgedrag vol te houden! Dankzij een eigen wandelcompetitie of uitdaging wandel je op een leuke manier met anderen, zonder op dezelfde locatie te moeten zijn. Leuk detail: na elk ommetje ontvang je een hersenweetje van hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder.
