Hoe ga je om met bijwerkingen van medicijnen?

Soms is er geen ontkomen aan: je moet medicijnen slikken. Voor je hart, je bloeddruk of een andere aandoening. Alles om wat verlichting te krijgen van de pijn. Maar soms zijn de bijwerkingen erger dan de klacht. Waar moet je op letten? Vief geeft tips. 

Als je ouder wordt, verandert je lichaam. Je lever en nieren werken vaak wat langzamer, en dat heeft invloed op hoe medicijnen worden opgenomen en afgebroken. Hierdoor kun je gevoeliger zijn voor bijwerkingen. Sommige medicijnen hebben bijwerkingen die meteen merkbaar zijn, zoals duizeligheid of misselijkheid. Andere merk je pas na een tijdje, bijvoorbeeld geheugenproblemen of vermoeidheid. Gelukkig kun je zelf veel doen om bijwerkingen te voorkomen of ermee om te gaan.

Wanneer noem je iets een bijwerking? 

Bijwerkingen zijn lichamelijke effecten van medicijnen waar je niet op zit te wachten. Soms zijn ze mild, zoals een droge mond. Soms zijn ze vervelend, zoals slaapproblemen of maagklachten. En soms zijn ze ernstig, zoals hartritmestoornissen of problemen met lopen. Als je meerdere medicijnen tegelijk slikt, kun je vaker last hebben van bijwerkingen, dat heet 'polyfarmacie'. Twijfel je? Overleg dan met je huisarts of apotheker.

Hoe herken je een bijwerking?

Niet alles wat je voelt, komt door je medicijnen. Soms heb je gewoon een griepje, ben je moe, of is er iets anders aan de hand. Maar zodra je een nieuw medicijn gebruikt en je andere klachten ervaart dan normaal, is het oppassen geblazen. Dat geldt ook als een bestaande klacht erger is geworden? Dat zou best kunnen duiden op een bijwerking. Waar moet je op letten? Dit zijn mogelijke signalen: 

• Duizeligheid of vallen
  
• Verwardheid of geheugenproblemen
  
• Spierzwakte of trillingen
  
• Maag- of darmklachten
  
• Slecht slapen of somberheid
  

Wat kun je zelf doen?

Er zijn verschillende manieren om zelf de controle te houden:

1. Houd een medicatiedagboek bij
Schrijf op wanneer je welk medicijn inneemt en hoe je je daarna voelt. Zo kun je eventuele klachten beter koppelen aan je medicijnen.

2. Lees de bijsluiter – maar raak niet in paniek
In de bijsluiter staan alle mogelijke bijwerkingen, ook de zeldzame. Gebruik het vooral als naslagwerk, maar raak niet in paniek. Bespreek je vragen met je apotheker of huisarts.

3. Maak een medicatie-overzicht
Vraag je apotheek om een actueel overzicht van je medicijnen te maken. Dat geldt ook voor eventuele supplementen of middelen zonder recept. Neem dit overzicht mee naar elk gesprek met een arts of specialist.

4. Laat je medicijnen controleren
Gebruik je meerdere medicijnen? Vraag dan om een medicatiecheck bij je huisarts of apotheek. Zij kijken of alles nog goed op elkaar is afgestemd. Soms kan een lagere dosering of alternatief middel veel verschil maken.

5. Meld bijwerkingen
Ervaar je een bijwerking? Meld dit altijd bij je arts of apotheker. Zij kunnen het eventueel ook melden bij Lareb, het bijwerkingencentrum in Nederland. Je kunt dit ook zelf doen via www.lareb.nl.

Een goed gesprek helpt

Misschien durf je bij de arts geen vragen te stellen over de medicijnen die je voorgeschreven krijgt? Omdat je denkt: ‘De dokter zal het wel weten.’ Dat is deels waar, maar het is wel jouw lichaam. En hij of zij kan niet voelen wat jij voelt. Blijf vooral niet rondlopen met twijfels. Vertel eerlijk wat je opmerkt, wat je lastig vindt of waar je bang voor bent. Samen met je arts kun je dan naar oplossingen zoeken. Want misschien is overstappen op een ander middel wel de oplossing of tijdelijk stoppen om te kijken of je klachten verdwijnen. Soms speelt ook je leefstijl een rol. Minder alcohol, meer bewegen of anders eten kan helpen bij het verminderen van bijwerkingen.

Let op: De informatie in dit artikel is algemeen van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Raadpleeg bij klachten, symptomen of vragen altijd een arts of andere zorgprofessional. Stel het zoeken van professionele hulp niet uit en volg de instructies van je arts op. Neem bij acute klachten direct contact op met je (huis)arts of het noodnummer.