'Rijkeluiskind' Stella belandde in de bijstand: armoede kan iedereen overkomen

Op 17 oktober is het de Dag van de Armoede. Een dag waarop we stilstaan bij iets dat helemaal niet zo normaal is als iedereen denkt dat het is, vertelt Stella de Swart (57). Vanuit een leven waarin ze alles heeft, belandt ze met haar kinderen in de bijstand.

'Ik had nog nooit van het woord bijstand gehoord’, vertelt ze Vief. Nu is het haar missie geworden om mensen ervan bewust te maken dat armoede iedereen kan overkomen. En Stella kan het weten. Opgegroeid in ‘t Gooi als dochter van een huisarts en een verpleegkundige, ontbreekt het haar jarenlang aan niets. Ook haar eigen kinderen komen niets tekort. Totdat Stella en de vader van haar kinderen uit elkaar gaan.

Koophuis onder water

“Toen mijn ex-partner en ik in 2009 uit elkaar gingen, kwamen er dingen op mijn pad waar ik nooit goed over na had gedacht. Laat staan dat ik erop was voorbereid.” Het koophuis, dat op beider naam stond, staat onder water en wordt maar niet verkocht. Stella’s ex blijft in het huis wonen, Stella en de kinderen gaan op zoek naar iets anders. Maar dat blijkt lastig. “We kwamen niet in aanmerking voor een sociale woning, maar ook niet voor een woning in de vrije sector.”

Failliet

Als het drietal eindelijk een woning in Amsterdam-Oost vindt, verliest Stella haar baan als accountmanager in de modebranche. “Het modemerk Bandolera ging failliet, en ik kwam in de ww terecht. Hierdoor zakte ik voor mijn gevoel door het ijs, omdat ik niet meer de Stella was die Stella ís.” Als ze daarbovenop ook nog baarmoederhalskanker blijkt te hebben, gaat het helemaal mis. "Door mijn ziekte en het gedoe rondom de relatiebreuk, straalde ik niet meer uit wat ik daarvoor uitstraalde. Het lukte me dan ook niet om een nieuwe baan te vinden. Ik stond in de overleefstand en zakte steeds verder weg. Ik was er wel voor de kinderen, maar deed niet meer mee met de maatschappij. Dat vond ik heel erg.”

Stella deelt haar verhaal op Facebook

Stella moet leven van een paar tientjes per week, belandt zelfs in de schuldsanering WSNP en staat in de rij voor de voedselbank. Haar situatie lijkt uitzichtloos. Maar dan begint Stella alles wat ze meemaakt te delen op Facebook. De enthousiaste reacties daarop moedigen haar aan haar ervaringen te bundelen in een boek: "Armoede krijg je gratis.“ Door de emotionele steun van andere mensen, kreeg ik de kracht en de moed om dit taboe te doorbreken. Armoede is geen schande. Door die positiviteit ben ik weer gaan groeien en bloeien als Stella.” Ze vervolgt: “Met dit boek hoop ik dat mensen die net zo leefden als ik, zich ervan bewust worden dat dit iedereen kan overkomen.”

Hulp bij omscholen

Inmiddels mag Stella zich spreker, auteur en adviseur op het gebied van armoede, schulden en eenzaamheid noemen. Dit heeft ze op eigen kracht gedaan. “Geld om me bij die omscholing te helpen, had ik niet. Bij de gemeente ving ik ook bot. Al had ik destijds de helft van de kosten vergoed gekregen. Dat had me zo geholpen om weer aansluiting te vinden in de maatschappij. Dan had ik de bijstand kunnen opzeggen en was ik zelfvoorzienend geweest.” Anno nu is er nog altijd veel te weinig aandacht voor omscholing als onderdeel van de oplossing van armoede, vindt Stella. “Veel mensen kunnen uitvloeien uit de uitkering als ze omgeschoold zijn, maar dan moeten ze die handreiking wel krijgen. En daar is het systeem niet op ingericht.” Ze vervolgt: “Armoede is een industrie. Er zijn wel vijfhonderd organisaties die zich bezighouden met armoede. Het hele circus is bedoeld om mensen klein te houden. Je wordt van het ene loket naar het andere gestuurd, waardoor het een dagtaak wordt om te overleven. En de overheid houdt dat allemaal in stand. Wie houdt nou wie voor de gek?”

Preventie en voorlichting

Naast hulp bij omscholing, pleit Stella voor meer preventie en voorlichting, voor elke fase in het leven. “Zoals je bij je kind een boekje van het consultatiebureau krijgt, zo zou je ook een boekje moeten krijgen als je gaat scheiden, een ww- of bijstandsuitkering krijgt, of als je je baan kwijtraakt.” Ook voorlichting op scholen en vervolgopleidingen zou volgens haar zinvol zijn. “Zo leren kinderen en studenten wat ze kunnen doen als geld opeens wegvalt. Want echt: als je een elektrische bakfiets hebt en alles voor elkaar, sta je er niet bij stil dat het verkeerd kan gaan. Je weet echt niet wat armoede is, wat het met je doet. Ik wens niemand armoede toe. Het gaat in je huid zitten, in je hoofd. Je voelt je minderwaardig.”

Haar missie is..

Gelukkig gaat het nu goed met Stella, maar ze is er nog altijd niet helemaal. “Ik heb een trauma opgelopen. Ik raak snel in de stress, wil controle over financiën, heb geen buffer en geen dekking. Ik moet er echt op vertrouwen dat ik genoeg opdrachten krijg. Dat blijft een zorg. Maar het allerbelangrijkste is dat ik mijn eigenwaarde terug heb. En dat is niet in geld uit te drukken.” Wel lukt het Stella nu op een andere manier naar haar leven te kijken. “Ik kan er nu naar kijken van: dit alles is gebeurd, ik ben er rijk door geworden als mens.” Ze besluit: “Mijn overtuiging is dat je niet arm hoeft te gaan leven, om mensen te begrijpen, maar je moet je wél bewust worden van het feit dat er armoede is. Dat overbrengen op mensen, is mijn missie.”