‘Je bent nooit te oud om te leren.’ Dat klinkt wel heel leuk en motiverend, maar we weten allemaal dat leren langzamer gaat naarmate we ouder worden. Hoe komt dat, en belangrijker nog: wat kunnen we eraan doen? Dat weten prof. dr. Philip Scheltens en initiatiefneemster van Oud Geleerd Jong Gedaan, Enny van Arkel.
Onze hersenen leren als we ze herhaaldelijk dezelfde informatie aanbieden. Op die manier ontstaan er verbindingen tussen hersencellen en kunnen we dingen leren en onthouden. Door herhaling worden deze verbindingen sterker. Dat legt hoogleraar neurologie en voormalig directeur Alzheimercentrum Amsterdam prof. dr. Philip Scheltens ons uit, als we hem spreken over wat er in ons brein gebeurt als we ouder worden. Wanneer we hersencellen en verbindingen verliezen, wordt leren moeilijker – maar zeker niet onmogelijk!
Hersencellen en verbindingen
Tussen de 20 en 25 jaar zijn de hersenen biologisch gezien volgroeid. Vanaf ons dertigste neemt het hersenvolume alweer af – we verliezen dan hersencellen en de verbindingen tussen die cellen. Dat gaat zo langzaam dat we daar heel lang niet zoveel van merken. Totdat we ongeveer 50 zijn. Dan kunnen we misschien lastiger op een naam komen, of vinden we het moeilijker om nieuwe dingen te leren. Vanaf ons 70e kunnen we er vaak echt niet meer omheen. Het verlies van hersencellen en verbindingen zorgt ervoor dat alles wat langzamer gaat. Denken, handelen, lopen, et cetera, het duurt allemaal wat langer. Tegenover het verliezen van hersencellen staat de aanmaak van nieuwe. Het proces van hersencellen verliezen en de aanmaak van nieuwe noemen we neuroplasticiteit. Ook als je ouder wordt gaat dit proces gewoon door, we maken dan alleen iets minder hersencellen en verbindingen aan dan in onze jongere jaren. “Iets leren zal dan iets meer tijd kosten dan voorheen, maar te oud om te leren, dat ben je dus nooit”, aldus Philip.
Oud Geleerd Jong Gedaan
Dat weet ook Enny van Arkel van Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan. Zij zet zich in voor een maatschappij waarin een leven lang leren voor iedereen in Nederland de norm is. De interactieve, cognitief uitdagende seniorencolleges dragen daaraan bij. De colleges worden gegeven door studenten en vinden plaats op allerlei plekken waar mensen kunnen samenkomen. Zo helpt de stichting ook bij het verbinden generaties en het tegengaan van eenzaamheid. Daarnaast organiseert de stichting online colleges, die je ook heel goed samen (ieder vanachter een eigen computer, of samen achter een computer) kunt volgen. Leuk om met je partner, vriend(in), kind of mantelzorger te doen.
Enny vertelt: “Je merkt dat kennis verbindt. Voor een college hoef je geen voorkennis te hebben, iedereen krijgt een podium. Zo steek je iets op van het college én van elkaar. Ik word het allergelukkigst als iemand zegt: “Ik had vroeger niet de mogelijkheid om te studeren en dankzij jullie heb ik voor de eerste keer de kans om van onderwijs te genieten. Iemand die nooit naar school is geweest en nu, samen met senioren die wél een studie hebben afgerond, een college kunstmatige intelligentie volgt en daar enorm van geniet. Dat is wat ons drijft.”
Houd je brein actief
“Stilstand is achteruitgang”, stelt Philip. “Dus als je niks doet verlies je hersencellen en ontstaan er geen nieuwe verbindingen tussen de hersencellen die je nog wel hebt. Er zijn ook studies bekend die tonen dat het maken van nieuwe verbindingen voorkomt dat cellen verloren gaan. Dat verklaart waarom een relatief hoge opleiding beschermt tegen Alzheimer.” Houd je brein actief, is dus het advies.
Vief tipt:
Wil je je brein fit en vitaal houden? Om de aanmaak van nieuwe hersencellen te stimuleren is het belangrijk om je brein actief te houden en iets te doen waar nog geen verbindingen voor bestaan. Zo maak je namelijk nieuwe aan. Ga dus nieuwe dingen dingen leren zoals een taal of een muziekinstrument of verdiep je in een onderwerp waar je nog niks van af weet. En ... geniet ervan!
Vief zet een paar interessante online colleges van Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan voor je op een rijtje;
- Filosofie: Zijn filosofen altijd eenzaam? (4 oktober 2022)
> aanmelden kan hier
- Archeologie: De geschiedenis van het ontstaan van de mens (18 oktober 2022)
> aanmelden kan hier
- Biologie: Bacteriën en virussen: van blauwalg tot corona, zijn ze allemaal slecht voor de mens? (10, 17, 24, 31 oktober)
> aanmelden kan hier
