Waarom je aardig wilt zijn voor jezelf

Er zijn veel dingen die ons met de jaren makkelijker afgaan. Over het algemeen kijken we wat milder tegen dingen aan. Gek genoeg geldt dat niet altijd voor onszelf. Zelfcompassie betekent dat je vriendelijk en begripvol naar jezelf kijkt, ook – of juist – als het even tegenzit. Het is niet hetzelfde als jezelf zielig vinden of alles goedpraten. Het gaat om het erkennen van je eigen worstelingen, zonder oordeel. En om de keuze om jezelf met zachtheid te benaderen, in plaats van kritiek.

Waarom is zelfcompassie zo belangrijk?

Op oudere leeftijd kijken we vaak terug op wat geweest is. We kunnen spijt hebben van dingen die we anders hadden willen doen. Of we worstelen met verlies, eenzaamheid of fysieke beperkingen. Zelfcompassie kan je juist helpen om minder streng te zijn voor jezelf, ook als je fouten hebt gemaakt of iets niet (meer) kunt. Het zorgt ervoor dat je meer rust en levensvreugde kunt ervaren, ook in moeilijke periodes. Zelfcompassie maakt dat je veerkrachtiger omgaat met veranderingen of tegenslag en het laat je ook meer empathie voelen voor een ander. 

Wat is zelfcompassie?

Volgens onderzoekers bestaat zelfcompassie uit drie belangrijke onderdelen:

Mindfulness
Sta stil bij wat je voelt, zonder het weg te drukken of groter te maken dan het is. Erkennen dat iets moeilijk is, kan de eerste stap zijn naar meer  zachtheid.

Gedeelde menselijkheid
We zijn niet de enigen die pijn voelen. Iedereen maakt fouten. Iedereen heeft verdriet. Als je dat goed tot je laat doordringen, voel je je waarschijnlijk minder alleen.

Vriendelijkheid voor jezelf
Wat zou je zeggen tegen een goede vriend in jouw situatie? Grote kans dat je dan begripvol bent. Probeer datzelfde te doen voor jezelf.

Hoe krijg je meer zelfcompassie?

Zelfcompassie klinkt misschien mooi, maar hoe breng je het in de praktijk? Hieronder enkele oefeningen die het uitproberen waard zijn: 

• Let op stemmetje binnen in je: let eens op hoe je tegen jezelf praat. Zeg je vaak dingen als “ik kan dit toch niet” of “wat ben ik toch dom”? Kijk eens wat er gebeurt als je dit vervangt door: “Ik doe mijn best” of “Het is oké om fouten te maken.”

• Schrijf een brief aan jezelf: het klinkt misschien een beetje gek. Maar stel je voor dat een vriend of vriendin precies hetzelfde doormaakt. Wat zou je dan zeggen? Schrijf dat op – maar dan aan jezelf gericht. Waarschijnlijk ben je dan een stuk milder.

• Lach om je imperfecties: iedereen heeft gebreken. Zie je rimpels, je vergeetachtigheid of je gebrek aan energie niet als tekortkomingen, maar als tekenen van het leven dat je hebt geleefd.

• Zorg goed voor jezelf: neem bewust tijd voor iets wat je goed doet: een wandeling, muziek luisteren, een warm bad, een kop thee. Kleine aardige gebaren voor jezelf maken een groot verschil.

• Oefen met mindfulness: misschien vind je het maar een zweverig iets. Maar probeer gewoon eens om een paar minuten stil te zitten en je adem te volgen. Het stelt niets voor, maar je wordt er heerlijk rustig van. 

Concentreer op wat je wél hebt

Op latere leeftijd draait het niet meer om presteren of ‘de beste versie van jezelf’ zijn. Het gaat steeds meer om het aanvaarden van wie je bent, inclusief alles wat je hebt meegemaakt. Zelfcompassie helpt je om je waarde daarvan beter te zien. En dat geeft ruimte. Ruimte om ook nu te kiezen voor wat belangrijk is. Om liefdevol terug te kijken. En om vrede te sluiten met jezelf.

Je bent het waard

Er is niemand in je leven die zoveel met je meemaakt als jijzelf. Je bent er altijd – bij elk verdriet, bij elke overwinning, bij elke gewone dag. Dan is het toch niet meer dan logisch om jezelf ook diezelfde liefde te gunnen die je aan een ander zou geven? Zelfcompassie is geen luxe. Het is een vorm van innerlijke zorg, die je juist op latere leeftijd kan helpen om gelukkiger, rustiger en krachtiger in het leven te staan.

Meer weten? 

Wil je meer weten over zelfcompassie? Hieronder een paar luister- en leestips. 

• Kristin Neff – Zelfcompassie
  Een klassieker. Neff is dé expert op het gebied van zelfcompassie en legt in begrijpelijke taal uit hoe je milder kunt worden voor jezelf.

• Brené Brown – De kracht van kwetsbaarheid
  Een toegankelijk boek over hoe het toelaten van kwetsbaarheid juist krachtig is. Brown baseert zich op jarenlang onderzoek en schrijft met humor en helderheid.
  
• Paul Verhaeghe – Identiteit
  Deze Vlaamse psycholoog schrijft helder over hoe we onszelf zien – en hoe we daarin vriendelijker mogen zijn. Geschikt voor wie van een iets filosofischer insteek houdt.

Luistertips

• De Podcast Psychologie van Succes (van DenkProducties)
  Psychologen Patrick Kicken en Albert Sonnevelt bespreken hoe je beter met jezelf kunt omgaan, zonder zweverigheid – maar met veel voorbeelden en praktische inzichten.
  
• Radio-interviews met Dirk De Wachter
  Deze Belgische psychiater spreekt regelmatig over omgaan met lijden, ouder worden en betekenis vinden. Zoek op zijn naam bij NPO of VRT voor gesprekken met diepgang en mildheid.
  

• Podcast 'Lang verhaal kort' (NPO). Korte, nuchtere afleveringen over mentale gezondheid en zelfinzicht – in begrijpelijke taal en zonder poespas.