Internet heeft ons veel moois gebracht, maar het is ook een speeltuin voor criminelen. En het lijkt wel alsof ze steeds geniepigere manieren vinden om ons te misleiden. Je hoeft je er dan ook niet voor te schamen als het je overkomt. Bijna iedereen is weleens ergens ingetrapt. Het helpt wel om je bewust te zijn van de technieken die internetcriminelen gebruiken. Dan ben je zo toch mooi een stapje voor…
Psychologische trucs
Internetcriminaliteit is een heuse bedrijfstak geworden. Met 'social engineering’ spelen criminelen in op ons gedrag. Dat is bijzonder effectief omdat we allemaal beslissingen nemen op basis van gevoel. Een kleine greep uit de trukendoos:
- Urgentie: je krijgt zogenaamd een bericht van een pakketbezorger dat je vergeten bent om invoerrechten te betalen. Of er is een waanzinnige aanbieding die dit weekend verloopt.
- Angst: ‘de bank’ waarschuwt je dat er een veiligheidsprobleem is en vraagt om een nieuwe pincode. Of je krijgt een dreigmail van een niet bestaand incassobureau.
- Nieuwsgierigheid: je hebt een prijs gewonnen! Geïntrigeerd klik je op de link en voor je het weet, ben je de pineut.
- Vertrouwen: je zou nooit een groot bedrag overmaken aan een wildvreemde, maar wat als het lijkt alsof het je kleinzoon is die in een appje om geld vraagt?
- Hebzucht: het klinkt misschien onwaarschijnlijk, maar kun je de verleiding weerstaan om een bericht te openen waarin de Belastingdienst je laat weten dat je honderden euro’s terugkrijgt?
Phishing onverminderd populair
Criminelen proberen steeds weer iets nieuws uit. Phishing uit naam van een bank, overheidsinstantie of abonnementsdienst is al een tijdje heel populair. Wat is phishing ook alweer precies? Phishing betekent dat criminelen je naar een valse website lokken om je daar je gegevens of geld af te troggelen. Er is altijd haast bij. Meestal wordt je via de telefoon of met een mail- of WhatsApp-bericht verzocht om zo snel mogelijk op een link of betaalverzoek te klikken of een QR-code te scannen. Een bijzondere vorm van phishing is whaling oftewel whatsapp-fraude: iemand doet zich voor als een bekende. Die neemt dan contact op omdat hij zogenaamd in nood is of niet bij zijn geld kan. Of je even iets wilt overmaken.
Telefoontje van de bank
Nog een nieuw fenomeen is spoofing. Hierbij wordt een trucje gebruikt waarbij iemand een andere identiteit aanneemt. Spoofing betekent dan ook nabootsen. De oplichter doet zich bijvoorbeeld telefonisch voor als iemand van je bank. Het telefoonnummer is gemanipuleerd waardoor er daadwerkelijk het nummer van je bank op je scherm verschijnt. De medewerker oppert vervolgens dat er iets mis is met je rekening en vraagt je om geld over te maken naar een ‘kluisrekening’ of veilige rekening. Daarbij zal hij ook om je privé- en inloggegevens vragen.
Vaker handige tips ontvangen?
Ontvang regelmatig handige tips en inspirerende verhalen rechtsreeks in je mailbox. Schrijf je nu gratis in voor de digitale nieuwsbrief van Vief.
Veilig webwinkelen
Online winkelen is sinds Covid niet meer weg te denken. Van kattenvoer tot een nieuw bed: één klik op de muis en het wordt tot aan je voordeur bezorgd. Maar ook bij het online shoppen is het oppassen geblazen. Er zijn zat malafide aanbieders. Is iets te mooi om waar te zijn? Dan is het dat waarschijnlijk ook. Check reviews, retour- en contactgegevens zoals een KvK-nummer of een keurmerk. Kijk op de betreffende website of de webwinkel ook daadwerkelijk bestaat.
Fraude voorkomen
Je hoeft je absoluut niet te schamen als het je overkomt. Criminelen zijn vindingrijk en soms bijzonder geloofwaardig. Maar blijf wel je gezonde verstand gebruiken. En denk aan een paar simpele dingen: klik nooit klakkeloos op een link en open geen bestanden waarvan je niet weet wat het is. Houd je software up-to-date. Het wordt anders voor hackers makkelijker om je computer over te nemen. En als je door de bomen het bos niet meer ziet, gebruik dan een wachtwoordenmanager.Wil je nog meer weten? Er zijn verschillende inspirerende kijktips over online veiligheid. Deze mogen op je kijk-lijstje:
- ‘Ik weet je wachtwoord’ op Videoland
- ‘De ongehacktdag videoreeks’ op YouTube
- ‘The social dilemma’ op Netflix
- Webinars met Cybersecurity experts
Gebruik ook eens de wachtwoordkraaktest, check de link van een website met de ScamCheck of doe de UpdateCheck Quiz. Daarnaast vind je op Seniorweb nog veel meer informatie over online veiligheid.
