Soms ben je iets verloren wat voor jou van grote waarde was, terwijl het voor anderen niet zichtbaar is. Bijvoorbeeld de toekomst die je ooit voor je zag, de partner die langzaam bij je wegglijdt, het moederschap dat je nooit mocht meemaken of je eigen gezondheid die achteruitgaat. Je verdriet is echt - alleen ziet bijna niemand het. Toch verdient onzichtbare rouw ruimte, herkenning en troost.
“Mijn leven loopt ineens heel anders dan ik had gehoopt. Sinds mijn man ziek is, is niets meer zoals het was. Elke dag glijdt hij iets verder bij me vandaan. Soms herken ik hem bijna niet meer. We hadden zo'n fijn huwelijk. En nu is hij alleen maar boos. Alle plannen die we nog hadden, reisjes die we wilden ondernemen samen: allemaal weg." Gemis kan heel diep gaan, ook al is het niet zichtbaar voor anderen.
Vormen van onzichtbare rouw
Er zijn vele soorten rouw. Naast het verlies van een dierbare, kun je ook rouwen om dingen die voor anderen minder zichtbaar zijn. Dat gemis kan je jarenlang achtervolgen. Het feit dat een ander het niet kan zien, maakt het vaak nog schrijnender. Je kunt niet zonder meer rekenen op het medeleven van de mensen om je heen, maar je moet er juist in je eentje mee dealen. Denk bijvoorbeeld aan:
Verlies van gezondheid
Een chronische ziekte of beperking kan je leven ingrijpend veranderen. Je moet afscheid nemen van je oude zelfbeeld en misschien ook van plannen die niet meer haalbaar zijn. Misschien zijn sommige leuke dingen zoals een weekendje ineens niet meer voor je weggelegd. Afhankelijk van je ziekte of aandoening, komt deze ‘levensverlies-rouw’ vaak in golven. Je wordt immers telkens opnieuw geconfronteerd met iets wat niet meer lukt. Misschien kan een patiëntenorganisatie hulp bieden of de Stichting Humanitas.
Dubbelzinnige rouw
Stel, iemand wordt vermist en nooit gevonden of de verhoudingen binnen je familie zijn blijvend verstoord en jullie zien en spreken elkaar niet meer, dan is er sprake van dubbelzinnige rouw. Hetzelfde geldt als een naaste leidt aan een ziekte als dementie. Hij of zij is dan fysiek nog wel aanwezig, maar mentaal niet meer (volledig). In al deze gevallen ontbreekt een duidelijke afsluiting en die maakt het verlies extra zwaar. De Amerikaanse psycholoog Pauline Boss noemt dit ambiguous loss - oftewel verlies zonder duidelijk einde. Op de website van rouwbehandeling kun je meer lezen over verschillende vormen van rouw en hoe ermee om te gaan.
Kinderloosheid of ongewenst kinderloos zijn
Misschien heb je in het verleden geprobeerd om zwanger te worden, maar is het niet gelukt. Nu veel mensen om je heen volwassen kinderen hebben en misschien genieten van hun kleinkinderen, wordt je opnieuw geconfronteerd met dat feit. Het kan ingewikkeld voelen om hierover te praten. Je misgunt een ander immers niets, maar je voelt wel het gemis.
Waarom onzichtbare rouw zo zwaar weegt
Vaker handige tips ontvangen?
Ontvang regelmatig handige tips en inspirerende verhalen rechtsreeks in je mailbox. Schrijf je nu gratis in voor de digitale nieuwsbrief van Vief.
Wat helpt is erkenning
De eerste stap om erbovenop te komen is erkenning: durf te benoemen dat je een verlies geleden hebt, ook al past die niet in de klassieke definitie van rouw. Schrijf je verhaal op of vertel het aan iemand die je vertrouwt of ga op zoek naar lotgenoten. Zij begrijpen wat je soms met woorden niet kunt benoemen. Blijft het verdriet zwaar of voel je dat het je dagelijks leven beïnvloedt, dan kan professionele hulp uitkomst bieden. Er zijn rouwtherapeuten en psychologen die gespecialiseerd zijn in dit soort onzichtbare verliezen. Soms kunnen rituelen helpen: het schrijven van een brief, een klein gedenkplekje maken of een jaarlijks moment van stilte.
Geef het betekenis
Je gemis mag er zijn - ook als niemand het ziet. Onzichtbare rouw vraagt om zachtheid, niet om schaamte. Door te benoemen wat die pijn met je doet, steun te zoeken en kleine rituelen te verzinnen, geef je betekenis aan wat verloren ging. En dat is misschien wel de eerste stap naar heling: niet vergeten wat was, maar leren leven met wat nog is.
